Ташбаева Тоҳира Хожиевна

Ташбаева Тоҳира Хожиевна - ўзбек олими, этнограф, тарих фанлари доктори (1994), этнология ва антропология соҳасида етакчи тадқиқотчи.

Ташбаева 1938 йил 7 сентябрда Тошкент шаҳрида зиёлилар оиласида туғилган. Онаси Назирова Мохинур нафақага чиққанидан сўнг миллий аҳамиятга эга нафақахўр бўлган. Тошкент шаҳридаги 42-ўрта мактабни битирганидан сўнг Тошбаева Тоҳира Хожиевна 1955 йилдан 1960 йилгача Марказий Осиё давлат университети (ҳозирги Ўзбекистон Миллий университети) тарих факултетини тамомлаган. Унинг ўқитувчилари орасида М.Е. Массон, П. Ковалев, И.М. Муминов, Л.В. Гентшке каби машҳур олимлар бор эди.

Университетни тамомлагандан сўнг Тошбаева Институт аспирантурасига ўқишга киради, унда О.А. Сухарева, минтақанинг маданий меросини ўрганиш ва оммалаштиришга ҳамда Ўзбекистонни оммалаштиришга салмоқли ҳисса қўшган таниқли этнолог, унинг раҳбари бўлган. О.А. Сухарева Т. Ташбаевани билан бирга экспедицияга чиқишади, у ерда Ташбаеванинг ҳориж тиллари бўйича билимлари, яхши мулоқот қобилиятлари, тинглаш қобилияти, тафсилотларни шакллантириш каби қобилиятлари билан биргаликда Таҳшбаеванинг услуби шаклланади ва бу майдондан олинган материалларни тавсилотларини умумлаштира олиш билан характерланади. 1968 йилда Т.Х.Тошбаева ўз диссертациясини ҳимоя қилди.

"Ўзбек қишлоқ аҳолисининг замонавий оиласи ва оилавий ҳаёти" мавзусида докторлик диссертацияси 1994 йилда Москва шаҳридаги Россия Фанлар академиясининг Н.Н. Миклухо-Маклай номидаги Этнология ва антропология институтида ҳимоя қилган. Докторлик диссертацияси илмий маслаҳатчиси Т. Ташбаев. Т. А. Жданко минтақани ўрганишга катта ҳисса қўшган таниқли этнографи бўлиб, 1950-йилларда Т.А. Жданко И. Савицкийни Хоразм археологик-этнографик экспедициясига таклиф қилди, унинг таркибида Савицкий қорақалпоқ халқ амалий санъати билан танишди, бу маданиятга муҳаббатини уйғотди ва ҳозирда Нукус шаҳрида ўзининг номи билан очилган музейда шахсий коллекциясини йиғиб тақдим этган.

1990 йилларда Республиканинг мустақилликка эришиши билан  Т.Х. Тошбаева Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг Тарих институти қошидаги тезислар мудофааси бўйича илмий кенгашнинг илмий котиби раиси эса академик Ахмадали Асқаров бўлган.

Ўзбек маданий меросини ўрганиш ва оммалаштириш учун кўп ишлаган О.А.Сухарева талабаси бўлган Тошбаева Тохира Хожиевна ушбу ишни давом эттириб, Ўзбекистонда этнографияни ривожлантириш, ўзбек халқининг урф-одатлари ва улар бўйича дунёвий билимларни оммалаштиришга катта ҳисса қўшди. ЮНЕСКО олиб борган тадқиқот натижаларига кўра Тошбаева Тохира Хожиевна Марказий Осиёдаги номоддий маданият бўйича экспертлар рўйхатига киритилган. Т.Х.Тошбаеванинг "Болалар тарбияси учун янги маросимлар", "Ўзбеклар оиласининг кундалик ҳаётида янгилик ва анъаналар" (М.Д. Савуров билан биргаликда) каби илмий изланишлар ўзбек миллатининг этнографиясида муҳим манба бўлиб, дунёнинг етакчи таълим ва тадқиқот марказлари кутубхоналарида, масалан, Принстон университети, Торонто университети, Стенфорд университети каби университетлари кутубхоналарида сақланади.

---

Кирилл алифбосида мақола: Ташбаева Тоҳира Хожиевна ҳақида тўлиқ маълумот категорияси: Энсиклопедия фикрингиз бўлса изоҳда қолдиринг ва дўстларингиз билан улашинг биз бундан минатдор бўламиз бизни кузатишни давом этинг (у ким, бу нима, қанақа ?, тушунчаси деган саволарга жавоб топишингиз мумкин)