Алавий Абдулла

Абдулла Алавий — Чўлпоннинг шогирдларидан бири. 1908 йил Тошкент вилояти Пскент тумани Мўминобод маҳалласида зиёлилар оиласида туғилган. Онаси Ҳабибахон ая истеъдодли шоира бўлган. У пайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в.) авлодидан бўлганлиги боис, уни “Улвий” (Аллавий – пайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в.)нинг амакиваччаси Али томонидан авлоди) деб чақиришган.

Шоира онасининг ижодий феъл-атвори унда шоирлик куртаклари отишига замин бўлган. У ёшлигидан тарих ва адабиёт билан қизиққан ва мадрасадаги таълимдан ташқари, турли фанларни ўрганишга ҳаракат қилган.

Ўқиш йиллари давомида у рус ва немис тилларини ўрганиш баробарида, филология ва тилларнинг келиб чиқиши билан қизиқа бошлаган.1917 йилдан у дастлаб Пскентда ўқиб, кейинроқ Тошкентдаги мактабда таълимини давом эттиради.

Мактабни тамомлаб, ўқитувчилик фаолиятини бошлаган ва кейинроқ Ленинградга кетиб, у ерда ўқишини давом эттирган. Ленинградда ўзбек тили ва адабиёт фанларидан дарс берган.

Абдулла Аллавий араб, форс, турк тиллари билан бирга француз ва лотин тилларини ҳам билган олимлардан бири бўлган.

Шунингдек, у бир нечта мақолалар ва 10 га яқин шеърлар ҳам ёзиб, ўзбек мумтоз адабиётига ўз ҳиссасини қўшган.

Самарқанд Педагогика Академиясида ишлаган кезлари у ўзига ўхшаган олимлар томонидан улкан эҳтиром ва ҳурмат қозонган.

Афсуски, шоир ҳақида жуда кам хотиралар сақланиб қолган.

Профессор Н.Каримовнинг ёзишича, Аллавий ўз ўлими билан ўлишига қарамай, у тарих фанлари ва бошқа халқлар тиллари билан қизиқиб, уларни ўрганганлиги боис, совет ҳукумати ҳокимият тепасига келиши билан уни миллатчиликда айблашган.

Ижодининг қоқ гуллаган палласи Аллавий оғир бетоб бўлади ва 1931 йил 8 январь куни вафот этади. Унинг ўлими Чўлпонники сингари барча ёзувчиларни ларзага келтириб, ҳаётдан кўз юмган ижодкор хотирасига қасидалар битишади.

Аллавийнинг кўп шеърлари сақланиб қолмаганлигига қарамай, улар теъран маънога эгалиги билан китобхонда чуқур таассурот қолдиради.

30-йилларда у янги услубда шеърлар ёзишни бошлайди. Бу – адабиётда янги жанр яралишига замин бўлди. Чўлпон билан бир қаторда, у мумтоз адабиёт меросига катта ҳисса қўшган ижодкордир.

Абдулла Алавийнинг издошлари Рауф Парфий унинг “Йўловчи”, “Эркин суҳбатдош”, “Арслонбобо”, “Денгизга” каби шеърларини давом эттирган.

Бизнинг давримизгача Аллавийнинг бор-йўғи 7-8 та шеъри сақланиб қолган бўлиб, улар Чўлпоннинг ижодий услубида ёзилган.

Қуйида улардан бири келтирилган:

Гул ва булбул билан баҳорлар ўтар,

Ёз ўтар, куз ўтар, қора қиш кетар.

Ҳеч нарса абадий қолмас жаҳона,

Ёлғиз хотиралар сақлар замона.

---

Кирилл алифбосида мақола: Алавий Абдулла ҳақида тўлиқ маълумот категорияси: Энсиклопедия фикрингиз бўлса изоҳда қолдиринг ва дўстларингиз билан улашинг биз бундан минатдор бўламиз бизни кузатишни давом этинг (у ким, бу нима, қанақа ?, тушунчаси деган саволарга жавоб топишингиз мумкин)