METEORLAR

METEORLAR (yun. meteora — atmosfera va osmon hodisasi) — sayyoralararo fazodan Yer atmosferasining yuqori qatlamlariga katta (11—75 km/s) tezlikda qattiq zarralar yoki jismlarining kelib tushishi natijasida roʻy beradigan chaqnash va b. hodisalar. Xalq tilida «uchar yulduzlar» deb ham ataladi. Meteorlar dastlab vizual (teleskop va b.) yoʻl bilan keyinroq esa fotografiya qamda radiolokatsiya yoʻli bilan kuzatilgan. Meteor jismlar Yer atmosferasi bilan toʻqnashganida oʻz massasining toʻla yoki qisman yoʻqotishi va ionlashgan yorugʻ iz qoldirishi kuzatilgan. Yorugʻ izning uzunligi bir necha km dan oʻnlarcha km gacha boʻlishi mumkin. Yorugʻ va xira meteorlar mavjud, yorugʻlari kam, xiralari koʻproqkuzatiladi. Meteorlar yorugʻligi meteor jismlarning kattaligiga va tezligiga bogʻliq. Eng yorugʻ Meteorlar bolidlar deyiladi. Atmosferada bir sutkada yorugʻligi taxm. beshinchi yulduz kattaligidek 100 mln. ta meteor chaqnaydi.

Meteorlar vaqt oʻtishi bilan asta-sekin parchalana borib biror balandlikda (odatda 60—10 km) yoʻq boʻlib ketadi. Yorugʻ yulduzlar, mas, bolidlar ancha pastlik (20— 40 km) da tugaydi. Meteorlar spek-trida Fe, Na, Mg, Ca, Cr, Si+, N, O elementlarining intensiv chiziqlari aniqlangan. Yer atmosferasiga katta tezlikda yorib kirayotgan Meteorlar harakat energiyalarini atmosfera gazlarini qizdirishga sarf qiladi. Buning natijasida uygʻongan holatga oʻtgan atomlarning Ne, O, Na, Si va Sa ionlari asosiy xrlatga qaytayotganda yorugʻlik sochiladi. Yer oʻz harakati vaqtida Meteorlar oqimi bilan toʻqnashganda Yerda Meteorlar yomgʻiri hodisasi kuzatiladi. Bunda qisqa vaqt ichida (mas, 1 min. da) bir necha yuz Meteorlar chaqnashi mumkin.


Lotin alifbosida maqola: METEORLAR haqida to'liq ma'lumot kategoriyasi: M harfi fikringiz bo'lsa izohda qoldiring va do'stlaringiz bilan ulashing biz bundan minatdor bo'lamiz bizni kuzatishni davom eting (u kim, bu nima, qanaqa ?, tushunchasi, degan savolarga javob topishingiz mumkin)



YER
YULDUZLAR
FIZIKA
XITOY
ATMOSFERA


Добавить комментарий

Категории
Популярные тексты