KOʻSHK

KOʻSHK (koʻchik) — toʻrt ustunli, tomi qubbali, asosan, yogʻochdan qurilgan yengil inshoot; pavilyon, kiosk. Kelib chiqishi jihatidan oddiy oʻtovga borib taqaladi. Oʻrta asrlar Sharq meʼmorligida keng tarqalgan. Dastlab qad. koʻchmanchi xalqlarning koʻchib yurishiga qulay uy (koʻchik) sifatida pay-do boʻlgan. Arana ustiga oʻrnatilgan Koʻshk lardan ham foydalanilgan. Keyinchalik Koʻshklar badavlat kishilar, hukmdorlar uchun bezakdor qilib bogʻlar ichida qurilgan. Tarixiy manbalarda Koʻshk namunalari haqida maʼlumotlar saqlangan. Vizantiya elchisi Zemarx 568-y. da Oʻrta Osiyo koʻchmanchilarining xo-qoni oʻrdasida 4 tovus hayqalini koʻtarib turgan Koʻshkni koʻrgani haqida yozgan. 738-y. da Termiz yaqinida arab sarkardasiga oltin va kumush bilan bezatilgan 2 K. taqdim etilgan va b. 10—15-a. larda Koʻshk meʼmorligi rivojlanib, aksari bogʻ ichkarisidagi sinchqori yengil qurilmalar (K. lar) ustun, ayvon va boloxonali, zebu ziyvatli, hashamatli, koʻrkam imoratlari b-n koʻzga tashlangan. Amir Temur bunyod etgan bogʻlar ichidagi Koʻshklar shaklu shamoyili bilan meʼmoriy taraqqiyotda yangi davr ochgan. Samarqand atrofida bunyod etilgan (14—16 a. larda) bogʻ-rogʻlar ichidagi Koʻshklar haqida tarixiy manbalar aniq maʼlumot beradi. Samarqanddagi Koʻksaroy, Shahrisabzdagi Oq saroyni Bobur K. lar qatoriga kiritgan. Koʻshk meʼmorligi Turkiya, Xitoy, Yaponiya va b. mamlakatlarda keng tadbiq etildi. Yevropaga ham Sharq orqali («kiosk shaklida») kirib kelgan.

Poʻlat Zohidov.

---

Lotin alifbosida maqola: KOʻSHK haqida to'liq ma'lumot kategoriyasi: K harfi fikringiz bo'lsa izohda qoldiring va do'stlaringiz bilan ulashing biz bundan minatdor bo'lamiz bizni kuzatishni davom eting (u kim, bu nima, qanaqa ?, tushunchasi, degan savolarga javob topishingiz mumkin)