YAHUDIYLAR MUXTOR VILOYATI

YAHUDIYLAR MUXTOR VILOYATI — RF Xabarovsk oʻlkasining jan. gʻarbidagi muxtor viloyat. 1934 yil 7-mayda tashkil etilgan. Amur daryosi boʻyida. Janubiy da Xitoy bilan chegaradosh. Mayd. 36 ming km2. Aholisi 190,9 ming kishi (2002), yahudiy, rus, ukrain va boshqalar millat vakillari yashaydi. Shahar aholisi 67,3%. Muxtor viloyat 5 tumanga boʻlingan, 2 shahar va 12 shaharcha bor. Markazi — Birobijan shahri Boshqa yirik shahri — Obluchye.

Yahudiylar muxtor viloyati shimol va shim. gʻarbini Kichik Xingan, Sutar, Pompey, ShchukiPoktoy togʻ tizmalari, Bureya tizmasining tarmoqlari egallagan. Janubiy sharqi pasttekislikdan iborat. Iqlimi moʻtadil, mussonli iqlim. Yanv. ning oʻrtacha t-rasi —21° dan — 26° gacha. Iyulning oʻrtacha t-rasi 18°2G. Yillikyogʻin 500—800 mm. Vegetatsiya davri tekisliklarda 170—175 kun, togʻlarda 155—165 kun. Yirik daryolari — Amur va uning Bira, Bijan va Tunguska irmoklari. Togʻlarda, asosan, qoʻngʻir togʻoʻrmon, Oʻrta Amur pasttekisligida oʻtloqibotqoq, oʻtloqigleyli va allyuvial, tepaliklarda qoʻngʻiroʻrmon tuproqlar. Hududining 36% oʻrmon. Moʻynali hayvonlardan tiyin, sobol, kolonok, yenotsimon it, norka, qunduz; tuyoqlilardan los, qobon yashaydi. Kichik Xinganda yoʻlbars uchraydi. Baliqlardan choʻrtan, laqqabaliq, sazan, amur, doʻngpeshona va boshqalar bor. Muxtor viloyat hududida «Bastak» tabiat qoʻriqxonasi joylashgan.

Yahudiylar muxtor viloyati hududini oʻzlashtirish 17-asrning 40-y. laridan boshlangan, aholi 19-asrning oʻrtalaridan qoʻplab koʻchib borgan. 1928-yil 28-martda sobiq SSSR MIK Prezidiumi yahudiy millatiga mansub boʻlgan fuqarolarni Birobijan shahri atroflariga qoʻchirish haqida qaror qabul qildi. 1930-yilda Uzoq Sharq oʻlkasida tarkibida Birobijan milliy r-ni, 1934-yil 7-mayda Yahudiylar muxtor viloyati (markazi Birobijan posyolkasida) tashkil etildi va bu yerga SSSR hududidagi yahudiy millatita mansub fuqarolar koʻchirila boshladi.

Sanoatining asosiy tarmoklari: mashinasozlik va metallsozlik (gʻalla va sholi oʻrish mashinalari va ularning ehtiyot qismlari, transformatorlar, chorvachilik sohasi uchun jihozlar), qurilish materiallari (sement, gʻisht, ohak, yigʻma temirbeton mahsulotlari, tilingan binokorlik yogʻochlari), yogʻochsozlik (shu jumladan, mebel sanoati), yengil (poyabzal, trikotaj, toʻqimachiliktikuvchilik, paypoq buyumlari ishlab chiqarish) sanoatlari mavjud, qalay qazib olinadi. Barcha yirik korxonalar 2-jahon urushidan keyingi yillarda qurilgan. Asosiy sanoat markazi — Birobijan shahri Teploozersk, Priamurskiy, Xingansk, Londoko shaharchalari bor.

Yahudiylar muxtor viloyati — Xabarovsk shahri va qisman oʻlkaning markaziy hamda shim. r-nlarining sabzavotkartoshka va sutgoʻsht yetkazib beradigan bazasi. Shuningdek, soya, don yetishtirish va asalarichilikka ixtisoslashgan. Chorvachiligi, asosan, sutgoʻsht yoʻnalishida. Qoramol, choʻchqa, parranda boqiladi. Ped. inti, 2 muzey, 3 teatr bor. Sanatoriykurort va dam olish muassasalari (shu jumladan, «Kuldur» kurorti) mavjud. T. y. uzunligi 312 km, Amur daryosida kema qatnaydigan suv yoʻlining uz. 500 km, qattiq qoplamali avtomobil yoʻllar uz. 1609 km. «Jyoltiy Yar» aeroporti faoliyat koʻrsatadi.

---

Lotin alifbosida maqola: YAHUDIYLAR MUXTOR VILOYATI haqida to'liq ma'lumot kategoriyasi: Y harfi fikringiz bo'lsa izohda qoldiring va do'stlaringiz bilan ulashing biz bundan minatdor bo'lamiz bizni kuzatishni davom eting (u kim, bu nima, qanaqa ?, tushunchasi, degan savolarga javob topishingiz mumkin)