YUNON TILI

YUNON TILI — grek tili tarixidagi dastlabki bosqichda — mil. av. 14 — 12-asrlardan mil. 1 —4-asrlargacha amalda boʻlgan (hoz. oʻlik) til; greklarning qadimiy tili (yana q. Grek tili). Hindevropa tillari oilasida qadimiy makedon tili bilan birgalikda alohida yunon (grek) guruhini tashkil etadi. Yunon tili taraqqiyoti tarixi quyidagi bosqichlarni qamrab oladi:

1) eng qadimiy (arxaik) davr (mil. av. 14—12-asrlar — 8-asr);

2) klassik davr (mil. av. 8—7-asrlardan 4-asrgacha);

3) ellinistik davr (umumyunon tilining shakllanish davri — mil. av. 4—1-asrlar);

4) soʻnggi yunon davri (mil. 1—4-asrlar). Yunon tilida quyidagi lahja guruhlari farqlanadi: ioniyattik (ioniyaattika), arkadkipr, eoliy va doriy. Klassik davrning boy adabiyoti ioniy lahjasida — Gesiod, Gerodot; attika lahjasida — Esxil, Sofokl, Yevripid (tragediya), Aristofan (komediya), Platon va Aristotel (falsafa), Fukidid va Ksenofont (tarix), Demosfen (notiklik, stilistika); eoliy lahjasida — Alkey, Sapfo (lirik sheʼrlar, qoʻshiqlar) va boshqalar tomonidan yaratilgan. Gomer dostonlarining tilida (mil. av. 8-asr) bir necha lahjalarning unsurlari kuzatiladi. Mil. av. 5-asr oxirlarida attika lahjasi Yunonistonning adabiy tiliga aylanadi. Ellinistik davrda attik va ioniy lahjalar asosida 2 xil: adabiy va soʻzlashuv koʻrinishlariga ega boʻlgan umumyunon tili shakllanadi. Keyingi davrda adabiy til bilan soʻzlashuv tili oʻrtasidagi farqlar kuchayib, ular mustaqil holda rivojlana boshlaydi.

Yunon tili leksikasi juda boy boʻlib, uning tarkibida sof yunoncha qatlamdan tashqari som tillari, fors va lotin tillaridan kirib kelgan soʻzlardan iborat oʻzlashma qatlam ham bor. Yu. t. leksikasi, lotin tili leksikasi bilan birga, hoz. ilmiy va ilmiytexnikaviy terminologiyaning manbai boʻlib qoldi.

Ad.: Sobolevskiy S. N., Drevnegrecheskiy yaznk, M., 1948; Tronskiy N. M., Voprosn yazmkovogo razvitiya v antichnom obshestve, L., 1973; Grinbaum N. S., Ranniye formm literaturnogo yazja (drevnegrecheskiy), M., 1984.

---

Lotin alifbosida maqola: YUNON TILI haqida to'liq ma'lumot kategoriyasi: Y harfi fikringiz bo'lsa izohda qoldiring va do'stlaringiz bilan ulashing biz bundan minatdor bo'lamiz bizni kuzatishni davom eting (u kim, bu nima, qanaqa ?, tushunchasi, degan savolarga javob topishingiz mumkin)