SHTOPOR

SHTOPOR (gollandcha — tiqin) — 1) aviatsiyada — samolyotning barcha uch oʻqi atrofida oʻz-oʻzidan aylanib va kichik radiusli spiral hosil qilib xavfli pasayishi. Samolyot ataka burchagidan chetga chiqqanda yuz beradi. Shtoporning oʻnaqay, chapaqay, tik, qiya, tekis, turgʻun va noturgʻun xillari boʻladi. Sh. Koʻpincha uchuvchining xatosi tufayli yuz beradi. Baʼzan, mashq qilish va sport maqsadlarida uchuvchi samolyotni ataylab Shtopor holatiga kiritishi mumkin. Samolyotni ataylab Shtopor holatiga kiritish yoki undan chiqarishni birinchi marta 1916-yilda rus harbiy uchuvchisi K. K. Arseulov amalga oshirgan. Keyinchalik ingliz olimi G. Glatsert, rus olimi V. S. Pishnov Shtoporning nazariy asosini yaratishgan. Hozir samolyotni Shtopor holatidan chiqarish oddiy ishga aylanib qolgan. Sinov uchishlari paytida Shtoporga qarshi parashyutlar yoki raketalar qoʻllanadi;

2) yoʻgʻon (10—20 mm diametrli) poʻlat simni spiralsimon shaklda burab tayyorlanadigan burgʻisimon asbob (qoziq). Bir uchida arqon (kanat) bogʻlash uchun halqa boʻladi. Shtoporni yerga, daraxtga yoki muzga burab kirgizib, halqasiga samolyot, vertolyot, kichikroq kemalar, palatkalar arqon bilan bogʻlab (shvartovka) qoʻyiladi;

3) rezina, poʻkak tiqinli butilkalar va boshqalar idishlarning tiqinini burab chiqarish uchun ishlatiladigan asbob. Bir uchida spiralsimon rezba, 2uchida halqasi yoki bandi boʻladi.

---

Lotin alifbosida maqola: SHTOPOR haqida to'liq ma'lumot kategoriyasi: SH harfi fikringiz bo'lsa izohda qoldiring va do'stlaringiz bilan ulashing biz bundan minatdor bo'lamiz bizni kuzatishni davom eting (u kim, bu nima, qanaqa ?, tushunchasi, degan savolarga javob topishingiz mumkin)