GEMATIT

GEMATIT (yun. haima — qon) , temir yaltirogʻi — temirning keng tarqalgan minerali. Kimyoviy formulasi Gʻye2O3. Tarkibida 70% gacha temir bor. Baʼzan titan (11% gacha TiO2 titanogematit), alyuminiy (14% gacha A12O, — alyumogematit), marganes (17% gacha — marganesgematit), suv (N,0 8% gacha gidrogematit) aralashmalari boʻladi. Trigonal singoniyali. Kristallari koʻpincha plastinkasimon, varaqsimon, buyrak shaklida, rangi poʻlatrang — kulrangdan qoragacha. Yarim metallsimon yaltiraydi. Chinniga chizilsa qizil iz qoldiradi. Qattiqligi 6—6,5. S. of. 5,3. Qizdirilganda magnitlanadi, 1594° t-rada eriydi. Gematit intruziv jinslarda, gidrotermal konlarda kvars, barit, magnetit, xlorit bilan birga va vulkan kraterlari devorlarida uchraydi. Nurash jarayonida temir gidroksidlarining suvsizlanishi natijasida ham Gematit hosil boʻladi. Regional metamorfizm jarayonida Gematitning juda katta massalari vujudga keladi. Oʻzbekistonda Chatqol-Qurama togʻlaridagi temir konlarida (Surenota. Gʻova, Toʻrangli, Chaqadambuloq), koʻp metalli konlarda (Qoʻrgʻoshinkon, Oltintopkan, Konsoy) koʻp tarqalgan. Ukraina (Krivoy Rog), RF (Kursk magnit anomaliyasi, Ural togʻlari, Sibirda), AKSH, Kanada, Braziliya, Hindiston va b. mamlakatlarda yirik konlari bor. Gematit rudalari choʻyan va poʻlat olishda muhim xom ashyo hisoblanadi. Toza kukunsimon xillari boʻyoq tayyorlashda ishlatiladi: G. — temir olinadigan ruda.

---

Lotin alifbosida maqola: GEMATIT haqida to'liq ma'lumot kategoriyasi: G harfi fikringiz bo'lsa izohda qoldiring va do'stlaringiz bilan ulashing biz bundan minatdor bo'lamiz bizni kuzatishni davom eting (u kim, bu nima, qanaqa ?, tushunchasi, degan savolarga javob topishingiz mumkin)