Odamlarga foyda keltirishiga umid bo‘lmagan kashfiyotlar

Ilm-fan sohasida ba’zi kashfiyotlar dastlab insoniyatga foyda keltirishi haqida umuman tasavvur qilinmagan. Ammo vaqt o‘tishi bilan bu kashfiyotlar jamiyat uchun juda katta ahamiyatga ega bo‘lib, hayotimizning ajralmas qismiga aylangan. Quyida dastlab foydasiz yoki ahamiyatsiz deb baholangan, lekin keyinchalik odamlarning hayotini yengillashtirgan kashfiyotlar haqida so‘z yuritamiz.

1. Elektr toki – xavfli o‘yinchoqdan koinot yutug‘igacha

Elektr toki dastlab 18-asrda Benjamin Franklin va Tomas Edison kabi olimlar tomonidan o‘rganilganida, uning kundalik hayotga ta’siri haqida tasavvur yo‘q edi. Ba’zilar bu kashfiyotni «xavfli o‘yinchoq» deb atashgan. Bugungi kunda esa elektrsiz hayotimizni tasavvur qilish qiyin.

2. Lazer – qiziqishdan yaratilgan, hayotni o‘zgartirgan kashfiyot

Lazer texnologiyasi dastlab oddiy ilmiy tajribalar uchun yaratilgan edi. Olimlar uni ko‘proq ilmiy qiziqish uchun sinovdan o‘tkazishgan. Bugungi kunda esa lazer tibbiyot, texnologiya, aloqa va sanoatning ajralmas qismiga aylangan.

3. Internet – harbiy maqsadlardan global tarmoqqa

Internet dastlab 20-asrning o‘rtalarida harbiy maqsadlar uchun aloqa tizimi sifatida ishlab chiqilgan. Ushbu texnologiya zamonaviy dunyoning eng muhim innovatsiyasiga aylandi. U insoniyatga bilim, aloqa va tijoratni rivojlantirish uchun yangi imkoniyatlar yaratdi.

4. Super yopishqoq elim (Super Glue)

Super elim 1942-yilda harbiy samolyotlarni optik maqsadlarda mustahkam qilish uchun yaratilgan. Ammo uning kutilgan maqsadda ishlatilishi samarasiz bo‘lgani sababli foydasiz deb topilgan. Keyinchalik super elim kundalik hayotda buyumlarni birlashtirish uchun eng foydali vositaga aylandi.

5. Velcro – kosmik tadqiqotlardan modaga

Velcro (yopishtiruvchi tasma) dastlab kosmik kiyimlarni qulaylashtirish uchun yaratilgan edi. Ammo keyinchalik bu mahsulot kundalik kiyim-kechak, sumka va sport anjomlarida keng qo‘llanila boshlandi.

6. G’ildirak – oddiy g‘oyadan inqilobiy vositaga

G‘ildirakning kashf etilishi dastlab transport vositasi sifatida qabul qilinmagan. Uni asosan og‘ir yuklarni tashishda qo‘llashgan. Hozir esa g‘ildirak nafaqat transport, balki sanoat va mexanika uchun ham asosiy vositaga aylangan.

7. Telefon – lüks vositadan zarur texnologiyaga

Dastlab telefon ixtirosi odamlar tomonidan zarur emas deb baholangan. Aleksandr Bellning bu ixtirosi faqat boylar uchun mo‘ljallangan deb hisoblangan. Bugungi kunda telefon har bir inson hayotining muhim qismi hisoblanadi.

8. Rengen nurlari – tasodifiy kashfiyotdan tibbiy inqilobga

Rentgen nurlari dastlab Vilgelm Rentgen tomonidan tasodifan kashf qilingan. Olim uni ilmiy tadqiqotlar uchun qiziqarli bir hodisa deb baholagan edi. Bugungi kunda rentgen tibbiyotda suyak va organlarni tekshirishda muhim vositaga aylangan.

Xulosa

Ba’zan insoniyat tarixidagi eng muhim kashfiyotlar dastlab foydasiz yoki ahamiyatsiz deb baholangan. Ammo vaqt o‘tishi bilan ushbu ixtirolarning haqiqiy qiymati namoyon bo‘lib, ular hayot sifatini yaxshilashda muhim rol o‘ynagan.