НОРМАТ ҚИЗИҚ СУЛОЛАСИ

НОРМАТ ҚИЗИҚ СУЛОЛАСИ — қўқонлик қизиқчилар.

1) Нормат қизиқ (лақаби Мулла, Оғзи катта, 1849 — Қўқон — 1919) — Зокиржон қизиқчининт тўдасида катта қизиқчилардан таълим олиб, иш бошлаган. Туда билан бирга Фарғона водийси бўйлаб ва Шарқий Туркистонда томоша кўрсатган. Зокиржон қизиқ вафотидан кейин Қўқонга қайтиб ўз тўдасини тузган. Тўдада унинг раҳбарлигида Рўзи гов, Исмоил хўроз, Лўм-лўм Мамажон (Муҳаммад Кундузов), Азим бола, Боймат қизиқ, Шомат қизиқ каби кулгу усталари ижод қилишган. Нормат қизиқ уларга ҳам устозлик, ҳам кор-фармонлик қилган. Катта қизикларнинг «Ҳожи кампир», «Қаландарлар», «Атторлик», «Бола ўқитиш», «Мударрис», «Мамаюсуф», «Кетмон тилаш», «Ёғоч полвон» каби анъанавий комедияларини янги шароитларга мослаб тиклаган, ижро этган. У 360 та қизиқчилик то-мошасини билган ва бир йил давомида ҳар куни янги томоша кўрсатиш имкониятига эга бўлган экан.

2) Пўлатжон қизиқ (1907 — Қўқон — 1960) — Нормат қизиқнинг ўғли. Отасининг ва у раҳбарлик қилган қизиқчилар тўдасининг томошаларини кузатган, ўзлаштирган, отаси унинг қизиқчи бўлишига монелик қилишига қарамай ниҳоятда иқтидорли қизиқчи бўлиб етишади. Ҳамид оғиз, Комилқори қизиқ Қулижонов билан қамкорликда қизиқчилик қилган. 30-й. ларда Аъзам қизиқ тўдасида, уруш йиллари ва кейин Ака Бухор тўдасида фаолият кўрсатган. «Афғон табиб», «Ўлик сотди», «Хаммол», «Бедана ўйини» каби комедияларда ўйнаган, ҳамтўдалари билан лапар, аския айтишган. Тошкентда (1932, 1937), Москвада (1937) ўтган декада ва кўрикларда қатнашган. «Саодатхон» номли янги оғзаки комедиянинг яратилиши ва ижросида Пўлатжон қизиқнинг хизмати катта. 3) Жўрахон аския Пўлатов (1934.10.6, Қўқон) — қизиқчи, аскиячи. Пўлатжон қизиқнинг ўғли. Ўзбекистонда хизмат кўрсатган артист (1999). Болалигида отаси ва б. қизиқчилар ижодини кузатган, чолғулар (дутор, танбур, рубоб, доира) чалишни, ашула айтишни ўрганган. «Мамаюсуф», «Тўн ўғриси», «Саодатхон» каби комедияларни ижро этишда катнашган. Кулги санъатида ўз йўли, ўз услубини топишга интилиб, мусиқий қизиқчилик б-н шуғулланган; машҳур ашулачиларга муқаллидлар яратган. Ҳаётдан олинган кулгили воқеалар, антиқа воқеаҳодисалар асосида кулки-ҳикоя ва латифалар тўқиб томошабинни кулди-риб келган. Қизиқчиликда Муҳиддин қизиқ Дарвешов билан тортишган. Айниқса, мустақилликдан сўнг аския санъатида катта ютукларга эрищди. У андижонлик Ҳасанбой Султонов, марғилонлик Мамасиддиқ Шираев, Ҳошимжон Ҳакимов, қўқонлик Йўлдошхон Носиров, Неъматжон Тошматов билан бирга Наврўз ва Мустақиллик байрамлари томошаларида фаол қатнашиб келмоқда. Қизиқчи ва аскиячи сифатида сўзнинг мазмунли, тагдор, ўйноқи, жозибадор бўлишига, равон ва дона-дона жаранглашига интилади. У шунингдек, Ҳамза номидаги Қўқон мусиқали драма театрининг актёри ҳамдир.

Муҳсин Қодиров.

---

Кирилл алифбосида мақола: НОРМАТ ҚИЗИҚ СУЛОЛАСИ ҳақида тўлиқ маълумот категорияси: Н ҳарфи фикрингиз бўлса изоҳда қолдиринг ва дўстларингиз билан улашинг биз бундан минатдор бўламиз бизни кузатишни давом этинг (у ким, бу нима, қанақа ?, тушунчаси деган саволарга жавоб топишингиз мумкин)