ҚУРИЛИШ КОНСТРУКЦИЯЛАРИ

ҚУРИЛИШ КОНСТРУКЦИЯЛАРИ — бино ва иншоотларнинг асосий қисмлари. Кўтарувчи, тўсувчи, кўтарувчи-тўсувчи ва ёпувчи каби турларга бўлинади. Арка, ферма ва рама шартли равишда кўтарувчи; девор ва ёпмаларнинг панеллари, гумбаз ва б. тўсувчи, кўтарувчи ва ёпувчи Қурилиш конструкциялари ҳисобланади. Қурилиш конструкцияларининг текис (балка, ферма, рама) ва фазовий (гумбаз ва б.) хиллари бор. Қ. к. бетон ва темир-бетон, металл, пластмасса, ёғоч ва ғиштдан ишланади.

Қурилишда бетон ва темир-бетон конструкциялар кенг тарқалган. Гидро-техника иншоотлари, йўллар, аэро-дромлар, резервуарлар қуришда яхлит темир-бетон ишлатилади. Махсус бетон ва темирбетон юқори ва паст т-ралар ёки кимёвий агрессив муҳитлар таъси-рида бўладиган иншоотларни қуришда қўлланилади. Металл конструкциялар, асосан, кўп қаватли бино ва иншоотларнинг синчлари, цехлар, катта ҳажмли резервуарлар, кўприклар қуришда ишлатилади.

Ғишт, табиий тош, майда блоклар ва б. конструкциялар йирик панелларга қараганда камроқ ишлатилади. Ёғоч конструкциялардан фойдаланишнинг асосий йўналиши елимланган ёғоч конструкцияларга ўтишдир. Қурилишда кўтарувчи ва тўсувчи конструкциялар учун елимланган ёғоч кенг қўлла-нилади. Индустриал конструкциялардан асбестцемент пневматик конструкциялар; енгил қотишмалар ва пластик массалар ишлатиладиган конструкциялар кенг тарқалган. Қурилиш конструкцияларига қўйиладиган асосий талаблар: тайёрлашни ин-дустрлаштириш кўлами (з-д шароитида тайёрланиши), самарадорлиги (материаллар сарфи ва қиймати бўйича), ташиш ва монтаж қилишнинг қулайлиги.

Ўзбекистон меъморчилигида қадимдан арка, гумбаз, равоқ каби Қурилиш конструкцияларида асосан пишиқ ғишт ва ганч ишлатилган (қ. Аркаустуни). 20-а. 40-й. ларидан темир-бетон ва қуйма бетон конструкциялар кенг расм бўлди. Қурилишда ишлатиладиган темир-бетон конструкциялар асосан 2 усул-да: қурилиш объектининг ўзида ва з-д ёки тажриба майдонларида тайёрланади. 20-а. 90-й. ларидан пластмасса ва алюминий Қ. к. (айниқса, рама, терраса, дераза ва эшиклар учун) кенг қўлланилмоқда.

---

Кирилл алифбосида мақола: ҚУРИЛИШ КОНСТРУКЦИЯЛАРИ ҳақида тўлиқ маълумот категорияси: Қ ҳарфи фикрингиз бўлса изоҳда қолдиринг ва дўстларингиз билан улашинг биз бундан минатдор бўламиз бизни кузатишни давом этинг (у ким, бу нима, қанақа ?, тушунчаси деган саволарга жавоб топишингиз мумкин)