ТУШПА — Ван кўли (Туркия) шарқий соҳилида жойлашган қад. шаҳар, Урарту давлати пойтахти (мил. ав. 9—6а. лар). Тушпанинг қалъа қисми баланд қоя устига қурилган. Подшо Менуа даврида (мил. ав. 9-а. охири) тоғ булокларидан шаҳарга канал ўтказилган. 1916 й. И. А. Орбели қоятошнинг жан. ён бағридан подшо Сардури II (мил. ав. 8-а. ўртаси) йилномаси битилган катта устун (стела) ни топган. Тушпа оссурий ёзма манбаларида бир неча марта қайд этиб ўтилган. Мил. ав. 735 й. оссурияликлар шаҳарни вайрон қилишган бўлсада, қалъани эгаллай олишмаган. Мил. ав. 7-а. да подшоҳ қароргоҳи Тушпа таркибига кирувчи Тупроққалъага кўчирилган. Қалъа мил. ав. 6-а. бошида мидияликлар томонидан вайрон этилган, лекин Ахоманийлар даврида қалъада ҳаёт давом этган.