Adaul

Adaul — Abxaziya xalqi zarbli cholgʻu asbobi.

Bir tomonlama baraban koʻrinishidagi signalli cholgʻu asbobi. Uning yupqa yogʻochdan ishlangan sinchiga qoʻzichoq yoki buzoq terisidan membrana tortilgan. Teri avval suv ichiga solingan, keyin esa quyoshda quritilgan.

Adaul yupqa taxtachalardan, membranasi esa buzoq yoki qoʻzichoq terisidan tayyorlanadi.

Dxol va davul cholgʻu asboblari adaulning qardoshlari hisoblanadi.

Koʻpincha ziyofatlar uyushtirilgan vaqtda bitta qoʻshiq ikkinchisiga, qoʻshiqlar raqsga ulanib ketadi, kuylanayotgan qoʻshiqlarga qarsak chalib turiladi, baʼzan akapkap (shaqildoq) yoki qoʻl ostidagi buyumlar -stakan, likop, shishani stolga urib turish ham mumkin boʻladi. Agar garmon yoki akkordeon boʻlsa va ular adaul (baraban) bilan birga qoʻshib chalinsa, qoʻshiq toʻxtatiladi, uzoq davom etgan raqsdan keyin esa akapellani yana davom ettirish mumkin. Shu tariqa, Abxaziya ziyofatlaridagi musiqiy ijod namunalari haqiqiy asarga aylanib ketadi.

Adaul koʻp hollarda toʻylarda chalinadi. Avvallari kelin olib kelinganda qoʻshiqlar joʻr choʻlgu asboblarisiz ijro etilgan, raqslar boshlanishi bilan xalq cholgʻu asboblari: gormon, baraban (adaul), apharsa (torli cholgʻu asbobi), shaqildoq (ainkaga), achamgur va boshqalarni chalishga tushib ketishgan. Odatda, cholgʻu asboblari toʻylarda yangragan tarixiy-qahramonlik va hajviy qoʻshiqlarni ijro etishda ishlatilgan.

Zamonaviy Abxaziyada xuddi shu nomdagi „Adaul“ instrumental ansambli faoliyat olib boradi, unga Abxaziyada xizmat koʻrsatgan artist Esnat Sanguliya rahbarlik qiladi.

Shuningdek, „Gunda“ vokal-cholgʻu ansambli ham adaul yordamida kuylar ijro etadi.

Gunba Esma Zakanovna ABXAZ XALQ TOʻLLARI VA UNING TOʻY MOSIMIDAGI VAZIFALARI // Tarixiy, falsafiy, siyosiy-huquqiy fanlar, madaniyatshunoslik va sanʼatshunoslik. Nazariya va amaliyot masalalari Tambov: Diplom, 2015. No 2 (52): 2 soat ichida. Ch. IC 70-73. ISSN 1997-292X

Xashba I.M. Abxaz xalq musiqa asboblari Ikkinchi nashr Suxumi: „Alashara“, 1979 240 b. 1500 tiraj.

Xashba I.M. Abxaziyalarning musiqiy madaniyatidan // Zamonaviy Abxaziya qishlogʻi: Etnografik insholar. 1967. S. 72.

---

Lotin alifbosida maqola: Adaul haqida to'liq ma'lumot kategoriyasi: A harfi fikringiz bo'lsa izohda qoldiring va do'stlaringiz bilan ulashing biz bundan minatdor bo'lamiz bizni kuzatishni davom eting (u kim, bu nima, qanaqa ?, tushunchasi, degan savolarga javob topishingiz mumkin)