Kaipbergenov Tulepbergen

1929 yilning 7 may kuni Kegeyli tumanining Sho‘rtanboy shaharchasida dunyoga kelgan. 1947 yil Xo‘jayli pedagogika bilim yurtini, 1955 yil Qoraqalpoq davlat pedagogika institutining rus tili va adabiyoti fakultetini tamomlaydi. Institutni bitirgach, “Amu Daryo” adabiy jurnalida chop etila boshladi, keyinroq, uning bosh muharriri bo‘ldi. O‘z vaqtida T.K. Kaipbergenov Qoraqalpoq radio qo‘mitasi direktor o‘rinbosari, respublika gazetalari bosh muharriri, Qoraqalpoq ASSR Bosma Qo‘mitasi direktor o‘rinbosari lavozimlarida ishlagan. 1980 yildan Qoraqalpog‘iston Respublikasi Yozuvchilar uyushmasiga boshchilik qilgan.

Kaipbergenovning birinchi kitobi 1958 yil dunyo yuzini ko‘rgan. Ketidan 80 dan ortiq asarlari chop etilib, rus, o‘zbek va boshqa tillarga tarjima qilingan. Uning “Qoraqalpoq qizi” kitobi asosida “O‘zbekfilm” studiyasi tomonidan vatanimizning yetakchi aktyorlari ishtirokida badiiy film suratga olingan. Oltin fondga tegishli bo‘lgan asar orqali muallif kitobxonni XX asr boshidagi qoraqalpoq hayot tarzi va oilaviy-turmushning alohida jihatlari bilan tanishtiradi.

1951 yil “Jas Leninshi” gazetasida “Tilegim” nomli uning birinchi dostoni chop etiladi. 1955 yil uning “Pochtalon kelgende” nomli asari “Jas Leninshi” gazetasida bosib chiqiladi. 1956 yil esa “Kotib” nomli birinchi qissasi chiqadi.

Shu vaqtdan e’tiboran, u nasr janridagi asarlar yaratadi. Umumiy hisobda, u qoraqalpoq, o‘zbek, rus, turk va boshqa tillarda (sobiq SSSRning, deyarli barcha tillarija) 100 ga yaqin kitoblar yozgan. Yozuvchining qissa va romanlari orasida “Rahmat, ustoz”, “Muzlagan tomchi”, “Kotib”, XX asr qoraqalpoq ayollarining taqdiri haqidagi “Qoraqalpoq qizi” (1963-65), “Mamanbiy haqidagi rivoyat”, “Baxtsizlar”, “Tushunarsizlar”, “Ko‘z qorachig‘i” (1984), “Qoraqalpoqlar haqida doston” trilogiyasini aytish mumkin.

Qoraqalpoq madaniyati rivojiga qo‘shgan ulkan hissasi uchun Tulepbergen Kaipbergenov Qoraqalpog‘iston va O‘zbekiston xalq yozuvchisi unvoniga ega bo‘lgan. Yozuvchi Berdaq va Qoshg‘ariy nomidagi davlat mukofotlari, shuningdek, Sholoxova nomidagi xalqaro mukofot laureatiga aylangan. 2003 yil T. Kaipbergenovga O‘zbekiston qahramoni unvoni berilgan.

“Shuhrat” medali, “Do‘stlik” va “El-yurt hurmati” ordenlari bilan mukofotlangan. “Qoraqalpog‘iston haqida doston” (1986) (“Mamanbiy”, “Baxtsizlar”, “Sargardonlar”) trilogiyasi uchun SSSR Davlat mukofoti taqdim etilgan.

---

Lotin alifbosida maqola: Kaipbergenov Tulepbergen haqida to'liq ma'lumot kategoriyasi: Ensiklopediya fikringiz bo'lsa izohda qoldiring va do'stlaringiz bilan ulashing biz bundan minatdor bo'lamiz bizni kuzatishni davom eting (u kim, bu nima, qanaqa ?, tushunchasi, degan savolarga javob topishingiz mumkin)